در این قسمت از وب‌سایت تلنت سیتی، مقالات زیبا و جذاب درباره فرهنگ و آداب و رسوم جرگلان دوست داشتنی منتشر می‌کنیم.
حاج مقصود آخوند یزدانی(رح)، فرزند آتا قاری آخوند (رح) در سال ۱۳۱۱ هـ . ش در روستای باغلِق در یک خانواده کاملاً مذهبی و عرفانی دیده به جهان گشود. این بزرگوار از همان آغاز کودکی، دارای هوش و ذکاوت و ادب خاصی بود. این امر و نیز خصلت و فطرت پاکش، باعث شد که در میان همسالان خود متمایز گردد. خانواده و بزرگان قوم نیز برای وی احترام ویژه‌ای قائل بودند.
اوراز آخوند عالم دینی جرگلان، نام پدر او آناگلدی صوفی ایشان در سال ۱۲۶۶ شمسی به دنیا آمد و از همان کودکی شروع به تحصیل در علوم دینی نمودند و مدتی در بخارای شریف و در ترکمنستان و... از آموزش‌های استادان آن‌جا بهره‌مند شدند
وقتی فردی می‌میرد صاحبان عزا با شیون‌های خود همسایگان را خبر می‌كنند، سپس همگی جمع شده با صدای بلند برای خوبی‌های وی و نیز در جدایی او گریه می‌کنند. اگر مرده زن باشد، از پدر یا برادر وی اجازه می‌گیرند كه آیا در طایفه شوهر دفن گردد یا می‌خواهند او را به میان طایفه خودشان ببرند اگر زن جوان باشد و بچه به دنیا نیاورده باشد معمولاً برای دفن به طایفه خودشان می‌برند.
دکتر عبدالجلیل غیادی پزشک حاذق اهل گمیشان استان گلستان در حدود 30 سال پیش به منطقه جرگلان خراسان شمالی به عنوان پزشک اعزام می‌گردد تا به اهالی آن دیار خدمات پزشکی ارائه نماید اما پس از پایان دوره خدمت به همراه همسرش در روستای یکه سعود ماندگار می‌شود و به دلیل علاقه و عرق خاص و حس وطن پرستی و نودوستی مثال زدنی عطای پیشرفت و تجملات و زندگی رفاهی در شهر‌های بزرگ را می‌بخشد و تا آخر عمر پر بهایش خود را وقف مردم محروم راز و جرگلان می‌کند.
ساخت زیورهای تركمن در كارگاه‌های استادكاران نقره‌كار با وسایل ابتدایی و روش‌های خاص صورت می‌گیرد. ساخت زیورآلات تركمن كه عمدتاً شامل زیورآلات زنان می‌باشد، به عنوان یكی از صنایع دستی هنری توسط تعداد معدودی از صنعتگران تركمن صورت می‌گیرد. این زیورها معمولاً از نقره ساخته می‌شود و از این رو صنعت زیورسازی تركمن را نقره كاری نیز می‌گویند.
آق آش از آيين‌هاي مرسوم بين ترکمن‌هاست که پيشينه‌اي به قدمت اسلام داشته و در بسياري از مناطق ترکمن نشين رواج دارد. اين آيين نشانه عشق و ارادت قوم ترکمن به پيامبر اکرم (ص) است که در ايام ربيع الاول در مناطق ترکمن نشين اجرا مي‌شود.
بازی‌های محلی ترکمن از میراث ارزشمند ترکمن‌هاست که حفظ آن چون حفظ زبان مادری مهم است چرا که در بسیاری از این بازی‌ها می‌توان سنت‌های گذشتگان ترکمن صحرا را مشاهده نمود، پیشنهاد صاحب قلم در این رابطه این نکته است که می‌توان با برگزاری یک دوره بازی‌های محلی ترکمن به صورت نمادین و تدوین کتاب بازی‌های محلی ترکمن با تصاویر آن‌ها این بازی‌های زیبا را که امانتی دست ماست به هم قومان خویش در آینده برسانیم.
انسان‌ها با توجه به مقتضیات زمانی خود، نیاز به بازی و سرگرمی داشته‌اند و این نیازها در زمان‌های گذشته، که از تلویزیون و رادیو خبری نبود، شدید احساس می‌شد. زمانی که همه چیز طبیعی بود و انسان‌ها با خود وطبیعت زندگی می‌کردند و همیشه با طبیعت درجنگ و مبارزه بودند، به شدت احساس به سلامت جسمانی را در خود می‌دیدند، شروع به ابداع بازی‌های مختلف با توجه به محیط خود کرده‌اند.
در برخی از روستاهای ترکمن نشین نام‌های محلی روستاها در هنگام ثبت با تلفظ فارسی، اشتباه نوشته شده‌اند که این نام‌های محلی، معنا و مفهوم اصلی خود را از دست داده‌اند. نکته بسیار مهم دیگر آن است که انتخاب اسم‌های ترکمنی برای نام‌گذاری روستاها دارای معانی و مفاهیمی هستند که در این گزارش به آن پرداخته شده و درباره نوشتار و ثبت درست و اشتباه آن توضیح داده شده است.
شهرستان راز و جرگلان شهرستانی در استان خراسان شمالی و به مرکزیت شهر راز است. بخش راز و جرگلان در سال ۱۳۹۲ به شهرستان تبدیل شد و پیش از آن بخشی از شهرستان بجنورد بود. این شهرستان شمالی‌ترین شهرستان استان خراسان شمالی و استان‌های خراسان است. 75 درصد از مردم راز و جرگلان را ترکمن‌ها تشکیل می‌دهند که اهل تسنن هستند.
